Leo Slezak - znakomity tenor - miał kiedyś powiedzieć: chociaż w tej operze występowałem wiele razy, to jednak do dziś nie wiem, o co tam chodzi. Natomiast Enrico Caruso, największy Manrico wszech czasów, wydał prostą receptę na idealnego Trubadura: wystarczy zgromadzić na scenie czworo największych śpiewaków na świecie! I rzeczywiście, obaj legendarni śpiewacy mieli po trosze rację: libretto opery nie należy do "najjaśniejszych", jednak nie ono jest w Trubadurze najważniejsze, najistotniejsza jest muzyka! To wręcz istny fajerwerk mistrzostwa kompozytorskiego Verdiego, festiwal niezwykle popisowych, ale i trudnych dla wykonawców arii, to wreszcie - wyjątkowy, nawet jak na mistrza z Busseto, zestaw cavatin, duetów, tercetów, chórów i finałów.
A libretto... Cała intryga (pod względem muzycznym rozwija się ona jak w filmie akcji) jest konsekwencją nieprawdopodobnych i dramatycznych doświadczeń z przeszłości starej Cyganki - Azuceny (taki właśnie miał być pierwotny tytuł opery), które - jak miecz Damoklesa - wisząc nad głowami głównych bohaterów każą im przechodzić przez sytuacje i zdarzenia o wyjątkowym dramatyzmie.
Trubadur - to także znakomity "materiał" na wielkie i efektowne widowisko sceniczne; Claudio Abbado, znakomity nieżyjący już dyrygent i - jak go nazwano - "dobry duch muzyki poważnej", powiedział: operze wcale nie potrzeba pomagać, wystarczy jej nie przeszkadzać! Pracę nad librettem rozpoczął Cammarano, wzorując się na dramacie Trubadur Gutiereza, dokończył Bardare po śmierci poprzednika. Efektem końcowym tego wspólnego dzieła stała się bardzo zagmatwana, pełna nieprawdopodobnych wydarzeń historia, często krytykowana, wręcz wyśmiewana przez odbiorców (np.: Cyganka przez roztargnienie wrzuca własne dziecko na stos, będąc przekonaną, że to porwany chłopiec). Jednak pomimo słabej treści opera ta była przez wiele lat po premierze w 1853 r. jedną z najpopularniejszych na świecie, a zawdzięczała to bogactwu melodii. Na uwagę zasługuje pieśń Azuceny przy płonącym stosie (Stride la vampa!), sławne Miserere, efektowna stretta trubadura (Di quella pira, a także większy niż we wcześniejszych operach udział chóru. Akcja toczy się w Hiszpanii (Aragonie i Biscaglii) w XV wieku.
Akt I
Odsłona 1
Na zamku hrabiego Luny kapitan Ferrano opowiada historię zniknięcia młodszego brata swojego pana. Dworzanie dowiadują się również, że żyje jeszcze córka tej Cyganki, która porwała dziecko, a sama została spalona.
Odsłona 2
W zamkowym ogrodzie. Leonora czeka, jak każdej nocy, na swojego ukochanego trubadura Manrica. Ma nadzieję, że ten znowu zaśpiewa pod jej balkonem miłosną serenadę. Zjawia się jednak hrabia Luna, nierozpoznany w pierwszej chwili przez Leonorę, która sądzi, że to jej Manrico. Dopiero, gdy zjawia się prawdziwy trubadur, sprawa wychodzi na jaw. Kłótnia mężczyzn, kochających tę samą kobietę przekształca się w walkę na miecze, w której Manrico zostaje ranny, jednak udaje mu się zbiec zanim nadbiegną wezwani przez hrabiego ludzie.
Akt II
Odsłona 1
Obóz Cyganów. Manrico oddał się tutaj pod opiekę swojej matki, cyganki Azuceny. Ta wyznaje mu, że nie jest jego prawdziwą matką, ale nic więcej nie powie. Tymczasem Leonora, która jest przekonana, że jej ukochany nie żyje, ukrywa się przed hrabią i chce wstąpić do klasztoru. Ruiz, przyjaciel Manrico przynosi te wieści do obozu, co skłania trubadura do natychmiastowego działania.
Odsłona 2
Klasztor. Właśnie mają się odbyć obłóczyny Leonory. Luna, który nie chce do tego dopuścić, szykuje się do uprowadzenia kobiety, która wraz z innymi mniszkami chodzi wokół klasztoru śpiewając modlitewne pieśni. Przeszkadza mu w tym Manrico z przyjaciółmi; hrabia Luna musi zrezygnować. Leonora przekonuje się, że była w błędzie, jej ukochany żyje, nie myśli już o klasztorze.
Akt III
Odsłona 1
Obóz hrabiego Luny. Pojmana Azucena zostaje oskarżona o zabicie młodszego brata hrabiego. Nie chce wyznać swojej tajemnicy, jednak uparcie twierdzi, że jest niewinna. Hrabia wie, że to matka jego rywala, nie waha się wziąć ją na tortury.
Odsłona 2
Manrico dowiaduje się o uwięzieniu przybranej matki i pomimo zbliżającej się ceremonii ślubu z Leonorą, który ma się odbyć w klasztorze, spieszy na ratunek torturowanej Cygance.
Akt IV
Odsłona 1
Manrico zostaje pojmany, skazany przez hrabiego na śmierć i osadzony w lochu, gdzie oczekuje wykonania wyroku. Leonora błaga Lunę o litość, ale ten jest niewzruszony. Ustępuje dopiero, gdy zrezygnowana kobieta obiecuje oddać siebie samą jako zapłatę. Uzyskawszy zgodę, wypija truciznę.
Odsłona 2
W lochu więziennym. Azucena jest umierająca, czuwa przy niej skazaniec Manrico. Do celi wchodzi Leonora prosząc ukochanego by uciekał, niestety trucizna zaczęła właśnie działać, po chwili kobieta słabnie, wreszcie pada martwa. Wbiega Luna, który widząc śmierć Leonory czuje się przez nią oszukany. W porywie gniewu rozkazuje zabić trubadura natychmiast. Azucena wyznaje hrabiemu, że zabił własnego brata.
PREMIERA w Teatrze Wielkim w Łodzi 22 i 23 listopada 2014 godz. 19.00 25 listopada 2014 godz. 18.30 - premiera z "Expressem"